Kasàlà, een ritueel afkomstig uit Afrika

Je bekijkt nu Kasàlà, een ritueel afkomstig uit Afrika

Interview met Ingrid Wolfs

door Remy Van Humbeeck

Ingrid was drieëntwintig en besloot na het behalen van haar diploma geschiedenis om haar passie voor reizen achter na te gaan. Een carrièreplan heeft ze naar eigen zeggen nooit gehad maar haar honger naar essentie bracht haar naar Afrika, Noord en Zuid-Amerika waar ze de kracht van ceremonie en rituelen leerde kennen. Vandaag houdt ze maandelijks een Kasàlà-middag bij haar thuis en zet ze als freelance coach rituelen in om zowel mensen als teams dichter bij hun kern te brengen en te verbinden.

Remy: Hoe ben je met rituelen in contact gekomen?

Mijn eerste ervaring met een ritueel was een zweethutceremonie. Het was een heel diepe ervaring die voor mij heel sterk aanvoelde als een soort van ‘thuiskomen’. Daarna heb ik een jarenlange opleiding gevolgd in sjamanisme en heb ik een Native storyteller/medicijnman ontmoet die tot op vandaag een grote inspiratiebron is en mijn werk als coach en trainer enorm verrijkt en bepaald heeft. Ik heb rituelen ook snel geïntegreerd in mijn eigen leven. Zo heb ik voor mijn dochter toen ze dertien jaar was een ritueel gedaan om haar te verwelkomen in de vrouwenwereld.

Via professor Jean Kabuta, hoogleraar emeritus Afrikaanse talen en literatuur aan de UGent, kwam ik in contact met de wonderlijke kracht van het Kasàlà-ritueel. Ik was meteen overtuigd van de kracht en diepgang van dit ritueel en ik ben, na een opleiding bij hem, met Kasàlà’s aan de slag gegaan.

Remy: Wat maakt rituelen voor jou zo zinvol?

Een ritueel is in de eerste plaats een manier om ons (terug) te verbinden. Met onszelf of bepaalde delen van onszelf, met de ander en met wat ‘groter is dan ons’. In onze Westerse individualistische maatschappij is verbinding geen vanzelfsprekendheid meer. Met alle gevolgen van dien; eenzaamheid, depressie, burn-out, en zelfdoding. Door ons geloof af te leggen zijn we ook onze rituelen verloren, of hebben ze hun betekenis verloren en zijn ze vervangen door materiële zaken die slechts een kortstondig moment van geluk met zich meebrengen. Het valt me steeds op wanneer ik een ritueel doe hoe vanzelfsprekend dit is voor mijn Afrikaanse vrienden terwijl mijn familie en vrienden er aanvankelijk ietwat terughoudend en ongemakkelijk bijzitten. Bovendien vind ik het erg belangrijk en zinvol om scharniermomenten in het leven door middel van een ritueel te markeren. En dit in het bijzijn van naasten die getuige zijn van de stap die gezet wordt tijdens het ritueel. Rituelen zijn levensbevestigend. Elk ritueel wordt uitgevoerd zodat het leven voortgang kan vinden, en nieuw begin of een volgende stap mogelijk is.

Remy: Je organiseert maandelijks op zondag een Kasàlà-bijeenkomst bij jou thuis? Wat moet de lezer zich daarbij voorstellen?

Het Afrikaanse gezegde ‘Ik ben, omdat wij zijn’ is de essentie van Kasàlà. Het is niet alleen een lofdicht schrijven over jezelf of de andere, maar tegelijk het leven eren en verbindingen weven. Het geeft je de kans om contact te maken met je authentieke zelf en van daaruit verbinding te maken met de ander en de wereld om je heen. In die zin is Kasàlà een krachtige transformatietool voor je zelfontplooiing omdat het schrijven en nadien voordragen van je Kasàlà je zelfvertrouwen vergroot. Kasàlà gaat over het tonen wie je bent én waar je voor staat.

Voor mijn maandelijkse workshop kies ik, alvorens we een Kasàlà te schrijven, een thema waarrond we eerst delen of en een creatieve oefening doen. De kracht van de groep die getuige is van jouw mens-zijn is daarbij essentieel. De steun van je gemeenschap voelen is helend. Want onderschat een ritueel niet. Er is moed voor nodig. Veiligheid is daarbij essentieel, en daar waak ik als begeleider ook over.

Door een Kasàlà te schrijven spelen we met de held die in elk van ons leeft en die dankzij de woorden tot leven wordt gebracht. Kasàlà stimuleert je vitaliteit en creativiteit en brengt je bij je het ‘Ubuntu’-principe: je menselijkheid, je waardigheid.  Of om het met de woorden van Marianne Williamson te zeggen: “Onze diepste angst is niet dat we onmachtig zouden zijn. Onze diepste angst betreft juist onze niet te meten kracht. Als wij ons licht laten schijnen, geven wij onbewust de ander toestemming hetzelfde te doen.”

Remy: Hoe wordt zo’n Kasàlà middag ervaren?

Je krijgt een glimp te zien van wie die persoon écht is. En dat voorbij de maskers die ze dragen. Mensen zijn vaak zelf verbaasd van de schoonheid van hetgeen ze hebben geschreven. En hier schuilt ook de kracht van Kasàlà in, we schrijven niet vanuit ons hoofd, maar putten uit een andere bron. Het is het hart dat spreekt. Het gaat over jezelf tonen en zeggen ‘dit ben ik’ en ik neem mijn plaats in op deze aarde en in deze gemeenschap. Niet boven of onder de ander maar als gelijke. Het is tevens een moment om stil te staan en te reflecteren. Een bekend Afrikaans gezegde luidt dan ook als volgt “We moeten, af en toe halt houden opdat onze ziel ons kan vervoegen”. Door je Kasàlà voor te dragen en te luisteren naar de Kasàlà’s van de anderen voel je ook een diepe verbinding met de anderen.

Remy: Wat kan een Kasàlà betekenen voor een organisatie of bedrijf?

Ik kan je verzekeren dat een team na het schrijven van een Kasàlà nooit meer hetzelfde zal zijn. Je leert elkaar op een heel andere manier kennen. Als bovendien collega’s voor elkaar een Kasàlà schrijven, geven en krijgen ze erkenning. Waar vandaag zo’n nood aan is. Gezien worden voor wie je bent en daar erkenning voor krijgen. Het verstevigt tevens de cohesie van het team wat de samenwerking ten goede komt. Bovendien neemt ook de openheid en creativiteit toe binnen het team. Ik zie Kasàlà in een bedrijfscontext als een manier om ook tijd te nemen om zaken die goed gaan te belichten en de menselijkheid terug te brengen in een bedrijf of organisatie.

Remy: Hoe wordt zo’n Kasàlà ontvangen in een bedrijf?

Bijna iedereen reageert aanvankelijk erg terughoudend omdat men denkt dat men een poëet moet zijn om een Kasàlà te kunnen schrijven. Niets is minder waar. Iedereen kan het en ontwikkelt zijn eigen stijl. Ik laat graag André Van De Bossche aan het woord, voormalig directeur van Vlevico (Colruyt Group) die tijdens een teambuilding zijn achthonderd medewerkers een Kasàlà workshop liet volgen: “De meerwaarde van Kasàlà manifesteert zich op 3 vlakken: het individu – het team – de organisatie. Mensen ontdekken dat ze tot meer in staat zijn dan wat zij dachten van zichzelf. Ook op die domeinen waarin zij niet thuis zijn, geen ervaring hebben, soms compleet vreemd of abstract voor hen zijn. Hun zelfvertrouwen groeit. Naar het team toe leren ze mekaar op een andere manier kennen. Zij zien tot wat hun collega’s in staat zijn, er is meer appreciatie voor mekaar, het vertrouwen in mekaar groeit. Naar de organisatie: een positieve bijdrage tot een betere samenwerking, meer openheid, meer betrokkenheid wat resulteert in betere resultaten.”

Remy: Welke raad heb je voor mensen die graag inspiratie uit rituelen willen putten of zelf met rituelen aan de slag willen gaan?

Ik zou hen aanraden om zelf te gaan ervaren wat een ritueel voor hen kan betekenen. Daarnaast verschijnen er de laatste tijd heel wat boeken over het belang van rituelen. Maar het belangrijkste is de ervaring want die kan je niet in woorden vatten, die is voor iedereen anders zoals elk ritueel of Kasàlà verschillend is van de vorige.

Dankjewel Ingrid!

Benieuwd geworden naar hoe Kasàlà effectief kan worden ingezet binnen organisaties?

Lees hier over de Dag van de Migrant binnen de Vlaamse Overheid en hoe een welkomstwoord wel een heel unieke vorm kreeg.

Geef een reactie